بررسی مزیت نسبی صادرات گیاهان دارویی ایران و سایر کشورهای عمده صادرکننده جهان (مطالعه موردی: رازیانه، بادیان، انیسون و گشنیز)

گیاهان دارویی یکی از منابع بسیار ارزشمند در گستره وسیع منابع طبیعی ایران است که در صورت شناخت صحیح می تواند نقش مهمی در اشتغال زایی و صادرات غیرنفتی داشته باشد. رازیانه، بادیان، انیسون و گشنیز در بین محصولات گیاهان دارویی ایران، بخشی از صادرات غیر نفتی کشور را تشکیل می دهند. در نتیجه توجه به جنبه های اقتصادی این گیاهان به منظور تأمین نیازهای داخلی و خارجی ضروری است. بر این اساس، در این رساله، مزیت نسبی صادرات گیاهان دارویی منتخب ایران و یازده کشور عمده صادرکننده طی سالهای 1995 (همزمان با شروع فعالیت سازمان تجارت جهانی) تا 2008 بررسی می شود. بدین منظور با بهره گیری از آمار سایت خوار و بار جهانی (f.a.o)، به محاسبه شاخص های هیلمن، مزیت نسبی آشکار شده (rca)، مزیت نسبی آشکار شده متقارن (rsca)، میچیلی و کای دو (?2) پرداخته شده است. نتایج مطالعه نشان داد که کشورهای سوریه، ایران، هند، ترکیه، سنگاپور، مصر، مراکش، بلغارستان و ویتنام دارای مزیت نسبی صادرات و کشورهای کانادا و آلمان فاقد مزیت نسبی صادرات رازیانه، بادیان، انیسون و گشنیز هستند. کشور چین در بعضی سال ها از مزیت نسبی صادراتی برخوردار نمی باشد. از طرف دیگر مزیت نسبی صادرات رازیانه، بادیان، انیسون و گشنیز ایران، از رتبه سوم به ششم جهانی تنزل یافته است. بر اساس شاخص نبود مزیت نسبی، کشورها ی سریلانکا، بنگلادش، مالزی، برزیل، آفریقای جنوبی، عربستان، امریکا، انگلیس، هلند، ژاپن، فرانسه، سنگاپور، مراکش، هند و آلمان به ترتیب بهترین بازارهای هدف رازیانه، بادیان، انیسون و گشنیز ایران شناخته شدند. همبستگی منفی بین معیار rca کشور های صادر کننده رازیانه، بادیان، انیسون و گشنیز ایران و سوریه نشان می دهد که این کشور تنها رقیب جدی صادرات رازیانه، بادیان، انیسون و گشنیز ایران است.